Back مفارقة سمبسون Arabic Paradoxa de Simpson Catalan Simpsonův paradox Czech Simpson-Paradoxon German Simpson's paradox English Paradoja de Simpson Spanish Simpsonen paradoxa Basque پارادوکس سیمپسون Persian Simpsonin paradoksi Finnish Paradoxe de Simpson French

Paradocs Simpson

Paradocs Simpson ar gyfer data mesurol: mae tuedd positif (coch a glas) yn ymddangos ar gyfer y ddau grŵp ar wahân, ond mae tuedd negyddol (drylledig) yn ymddangos pan gyfunir y grwpiau.
Mae'r delwedd hwn o baradocs Simpson ar ddata sy'n debyg i amrywioldeb y byd go iawn, yn dangos y gall fod yn anodd gweld camfarn y gwir berthynas.

Mae paradocs Simpson (neu wrthdroad Simpson, effaith Yule-Simpson, y paradocs uno, neu'r baradocs gwrthdroad)[1] yn ffenomen mewn tebygolrwydd ac ystadegaeth, lle mae tuedd yn ymddangos mewn sawl grŵp gwahanol o ddata ond yn diflannu neu'n gwrthdroi pan gyfunir y grwpiau hyn.

Mae'r canlyniad hwn yn aml yn ymddangos mewn ystadegau'r gwyddorau gymdeithasol a feddygol[2][3][4] ac mae'n dod yn broblem pan ddehonglir ddata amledd yn achosol. Gellir datrys y paradocs ystyrir chysylltiadau achosol yn briodol yn y modelau ystadegol.[5] Defnyddir paradocs Simpson fel enghraifft i ddangos i'r gynulleidfa anarbenigol neu gyhoeddus y math o ganlyniadau camarweiniol y gall cam-gymhwyso ystadegau eu cynhyrchu.[6] Ysgrifennodd Martin Gardner gyfrif poblogaidd o baradocs Simpson yn ei golofn Mathematical Games Mawrth yn 1976 yn y Scientific American.[7]

Disgrifiodd Edward H. Simpson y ffenomen hon yn gyntaf mewn papur technegol ym 1951,[8] ond soniodd yr ystadegwyr Karl Pearson et al., ym 1899,[9] ac Udny Yule, ym 1903,[10] am effeithiau tebyg yn gynharach. Cyflwynodd Colin R. Blyth yr enw paradocs Simpson ym 1972.[11]

  1. ↑ I. J. Good, Y. Mittal (June 1987). "The Amalgamation and Geometry of Two-by-Two Contingency Tables". The Annals of Statistics 15 (2): 694–711. doi:10.1214/aos/1176350369. ISSN 0090-5364. JSTOR 2241334. https://archive.org/details/sim_annals-of-statistics_1987-06_15_2/page/694.
  2. ↑ Clifford H. Wagner (February 1982). "Simpson's Paradox in Real Life". The American Statistician 36 (1): 46–48. doi:10.2307/2684093. JSTOR 2684093. https://archive.org/details/sim_american-statistician_1982-02_36_1/page/46.
  3. ↑ Holt, G. B. (2016). Potential Simpson's paradox in multicenter study of intraperitoneal chemotherapy for ovarian cancer. Journal of Clinical Oncology, 34(9), 1016-1016.
  4. ↑ Franks, Alexander; Airoldi, Edoardo; Slavov, Nikolai (2017). "Post-transcriptional regulation across human tissues". PLOS Computational Biology 13 (5): e1005535. arXiv:1506.00219. doi:10.1371/journal.pcbi.1005535. ISSN 1553-7358.
  5. ↑ Kock, N., & Gaskins, L. (2016). Simpson's paradox, moderation and the emergence of quadratic relationships in path models: An information systems illustration. International Journal of Applied Nonlinear Science, 2(3), 200-234.
  6. ↑ Robert L. Wardrop (February 1995). "Simpson's Paradox and the Hot Hand in Basketball". The American Statistician, 49 (1): pp. 24–28.
  7. ↑ Gardener, Martin (March 1979). "MATHEMATICAL GAMES: On the fabric of inductive logic, and some probability paradoxes". Scientific American 234 (3): 119. doi:10.1038/scientificamerican0376-119. http://flowcytometry.sysbio.med.harvard.edu/files/flowcytometryhms/files/herzenbergfacshistory.pdf#129. Adalwyd 28 February 2017.
  8. ↑ Simpson, Edward H. (1951). "The Interpretation of Interaction in Contingency Tables". Journal of the Royal Statistical Society, Series B 13: 238–241.
  9. ↑ Pearson, Karl; Lee, Alice; Bramley-Moore, Lesley (1899). "Genetic (reproductive) selection: Inheritance of fertility in man, and of fecundity in thoroughbred racehorses". Philosophical Transactions of the Royal Society A 192: 257–330. doi:10.1098/rsta.1899.0006.
  10. ↑ G. U. Yule (1903). "Notes on the Theory of Association of Attributes in Statistics". Biometrika 2 (2): 121–134. doi:10.1093/biomet/2.2.121. https://zenodo.org/record/1431599.
  11. ↑ Colin R. Blyth (June 1972). "On Simpson's Paradox and the Sure-Thing Principle". Journal of the American Statistical Association 67 (338): 364–366. doi:10.2307/2284382. JSTOR 2284382. https://archive.org/details/sim_journal-of-the-american-statistical-association_1972-06_67_338/page/364.

Developed by StudentB